Artikel
Zelf aan de slag met geluidsisolatie van muren
Delft, september 2000 - Een telefoontje naar de Nederlandse Stichting Geluidshinder: "Mijn buurman studeert gitaar aan het conservatorium en zijn dochter speelt piano. Wij horen hen de hele dag en vaak ook 's avonds musiceren. We hebben gevraagd of ze hun woning willen isoleren om de overlast voor ons te beperken, maar daar voelen ze niets voor. Heeft het zin als wij zelf een voorzetwand plaatsen?"
Ieder mens wil rustig kunnen wonen. Dat wil zeggen zonder te worden gestoord door de hoorbare aanwezigheid van de buren. Rustig ook in de wetenschap dat buren geen last hebben van de geluiden die je zelf produceert. Geluidshinder is een gevoelige zaak, die door zowel veroorzaker als gehinderde wordt ervaren als een inbreuk op de privacy. Beide partijen hebben dan ook een goede reden om er alles aan te doen geluidsoverlast binnen de perken te houden. In de top 5 van hinderlijke buurgeluiden scoort muziek (van instrumenten of apparatuur) het hoogst. Negen procent van de Nederlanders ondervindt ernstige overlast van de actieve of passieve muziekbeleving van omwonenden. Muziek verstoort daarmee de rust van meer mensen dan loopgeluiden (7% ernstig gehinderden), luidruchtige doe-het-zelvers (6%), huisdieren (5%) en sanitair (3%).
Eerst praten
De mijnheer van het bovengenoemde telefoontje volgde het gebruikelijke patroon. Hij had last van de voortdurende studie op de akoestische gitaar die overdag in de belendende woonkamer plaats vond en meldde dat aan zijn buurman. Wanneer men een normaal contact met zijn buren onderhoudt, moet het mogelijk zijn over dit soort zaken te praten. Kunnen de kinderen het volume van de stereotoren wat minderen? Laten we afspraken maken over het gebruik van het drumstel. Zouden jullie de hond geen dagen alleen thuis willen laten? Jullie beseffen het waarschijnlijk niet, maar wij horen de stoelpoten voortdurend als schoolbordkrijtjes over jullie parket krassen. De ander zal in de meeste gevallen viltjes onder de meubels plakken, de hond vaker meenemen en de tieners in huis een koptelefoon cadeau doen. Als het om kleine irritaties gaat, die zich met simpele maatregelen of wederzijdse afspraken laten verhelpen, is geluidshinder snel uit de wereld. Zeker wanneer de gehinderde het probleem met enige tact en redelijkheid weet over te brengen, een oplossing aandraagt en even ontvankelijk is voor klachten van zijn buren.
Zelf oplossen
Maar wat te doen bij iemand als de conservatoriumstudent die niet ingaat op de vraag van zijn buurman? Dan kan geluidsoverlast escaleren tot een probleem dat de kwaliteit van het wonen blijvend aantast. Het is niet onverstandig dat de buurman er in tweede instantie voor kiest zelf de ergernis te bestrijden. Dan maar een voorzetwand aan zijn kant van de muur. Nog verstandiger is het dat hij zich daarover eerst laat informeren. De Nederlandse Stichting Geluidshinder heeft over de geluidsisolatie van muren zelfs een speciale brochure. De buurman van de conservatoriumstudent zal blij zijn dat hij gebeld heeft. De tussenmuur van de woningen bestaat in zijn geval uit 26 centimeter dik beton. Een afdoende barrière voor normale leefgeluiden, maar het niveau van een akoestische gitaar ligt aanzienlijk hoger. Bij een muur van deze dikte heeft een voorzetwand weinig of geen effect. De NSG-adviseur raadde dan ook een andere oplossing aan die in de NSG-brochure over musiceren is beschreven.
Brochure helpt
Bijna de helft van de Nederlanders vindt de geluidsisolatie van zijn woning onvoldoende. De oorzaken daarvan zijn vaak combinaties van factoren, zoals de bouwkundige staat van de woning, de leefwijze van de bewoner en de 'gevoeligheid' van zijn oren. Niet iedereen beoordeelt een bepaalde hoeveelheid geluid op een bepaalde tijd op een bepaalde plaats hetzelfde. Luide muziek zal anders worden ervaren door bijvoorbeeld de bewoners van een studentenhuis in de drukke straat dan in een rijtjeswoning in een rustige nieuwbouwwijk. Niettemin bestaan er objectieve normen voor de geluidsisolatie van woningen, zoals er ook regelgeving bestaat om lawaaioverlast te bestrijden. Wie de geluidsisolatie van zijn woning voor luchtgeluiden (veroorzaakt door spraak, audiovisuele apparatuur, muziek/feesten) zelf wil vaststellen en toetsen aan de bouwkundige staat, heeft aan de NSG-brochure Geluidsisolatie Muren een handig hulpmiddel. Het is bovendien bij de aanschaf of huur van een nieuwe woning een onmisbare gids bij het bepalen van de kans op burenoverlast. De brochure geeft namelijk een overzicht van de verschillende woningsoorten, hun bouwkundige eigenschappen en de gehorigheid die daar het gevolg van kan zijn. Kiest men bijvoorbeeld voor een oude, kleine, vaak verbouwde woning met (ca. 12 cm) halfsteensdikke muren, dan weet men op voorhand dat waarschijnlijk elke hoestbui van de grieperige buurvrouw doorklinkt. En wie een huis bewoont dat is gebouwd tussen 1976 en 1982 met (21,5 cm dikke) gemetselde kalkzandsteen of gelijmde kalkzandsteenblokken moet er rekening mee houden dat de isolatie zo slecht is, dat een normaal spelende radio in het naastgelegen pand kan worden gehoord.
Luistertest met de buren
Centraal in de NSG-brochure staat de luistertest. Doe die samen met de buren, adviseert de NSG, dan zul je het sneller eens worden over de hoorbaarheid van elkaars geluiden. Toets de resultaten aan de bouwkundige staat van de woning en je weet wat je mag verwachten. Klopt die uitkomst niet, dan duidt dat op bouwkundige of geluidswerende gebreken die in de brochure op een rij zijn gezet. Met de brochure in de hand speurt de lezer naar geluidslekken, die bijvoorbeeld kunnen worden veroorzaakt door open stootvoegen of tegenover elkaar geplaatste wandcontactdozen. Naar flankerende geluidsoverdracht, waarbij geluiden zich bijvoorbeeld via een doorlopende dak naar verschillende ruimten verplaatst. Naar omloopgeluid, zoals in oudere portiekwoningen waarbij de gemeenschappelijke hal het geluid van de ene woning naar de andere doorgeeft. Alle mogelijke oorzaken van overlast komen aan de orde, voorzien van duidelijke illustraties. Datzelfde geldt ook voor de oplossingen, inclusief een overzicht van de maatregelen die juist niet helpen. Voor degenen die de verhuurder, bouwer of verkoper ter verantwoording willen roepen bij tekortschietende geluidsisolatie, biedt het hoofdstuk wetten, regels en procedures een overzicht waarmee kan worden beoordeeld of procedurele stappen zinvol zijn. Hier waarschuwt de NSG voor al te groot optimisme: het is vaak erg lastig om het gelijk te halen, laat staan de andere partij te verplichten tot deugdelijk herstel. Voorkomen is dus beter: opnieuw bewijst de brochure zich als nuttige lectuur bij de aanschaf of huur van een woning.