Nieuw Kabinet, nieuw beleid?

Nieuw Kabinet, nieuw beleid?
Waar we heen gaan ...

Delft, december 2002 - Na de tumultueuze verkiezingen in mei kwam een nieuw en bijzonder Kabinet tot stand. De eerste signalen tijdens de onderhandelingen over het regeerakkoord en de kabinetsformatie waren voor het onderwerp milieu weinig hoopgevend. Gaandeweg vormde zich in de zomermaanden een wat duidelijker beeld over wat het nieuwe Kabinet wilde gaan doen t.a.v. milieu. Dat gold ook voor het onderwerp geluid. Na de val van het Kabinet is echter opnieuw de vraag waar we precies heen zullen gaan.

Tijdens de verkiezingen bleek al dat milieu geen belangrijk onderwerp zou worden voor een nieuw te vormen regering. Immigratie/integratie, veiligheid, zorg en onderwijs waren duidelijk de belangrijkste topics.

Strategisch Akkoord
Dat bleek ook overduidelijk uit het Strategisch Akkoord dat CDA, LPF en VVD sloten. In het 30 pagina's tellende stuk werd - onder het kopje ruimtelijke ordening en milieu - totaal één pagina gewijd aan milieu, maar geen woord aan geluid:

• 'Doelstellingen op dit terrein zullen …. primair gerealiseerd worden door aan te sluiten bij maatschappelijke belangen en ontwikkelingen, niet door daar tegenin te gaan.'
• 'Niet primair milieubehoud, maar scheppen van een leefbare omgeving, ...'
• 'Aan provincies en gemeenten worden ruimte en middelen geboden om een versterkte rol te spelen bij de eigen regionale gebiedsgerichte ontwikkeling.'
• 'Het kabinet dient in te zetten op een krachtig internationaal milieubeleid in het algemeen en op Europese coördinatie en harmonisatie in het bijzonder.'
• 'De ambities en instrumenten van het NMP 4 .... zullen moeten worden aangepast aan de financiële mogelijkheden.'

Bedoeld Strategisch Akkoord blonk niet bepaald uit in duidelijkheid t.a.v. het onderwerp milieu, in tegenstelling tot bijvoorbeeld mobiliteit. Daarbij werden een spoedwet Wegverbreding en aantal concrete infrastructurele maatregelen aangekondigd. Al tijdens de kabinetsformatie was duidelijk dat men het fileprobleem niet wilde oplossen met kilometerheffing, maar met meer asfalt. Het kwartje van Kok zou moeten verdwijnen. Kortom, niet bepaald positief voor het milieu.

Regeringsbeleid 2003
Het gebrek aan interesse voor milieu bleek ook na de kabinetsformatie; geen minister, maar een staatssecretaris voor milieu. In de troonrede kwam het woord milieu letterlijk maar eenmaal voor: 'Medio 2003 zal u een voorstel worden gedaan voor vereenvoudiging van regelgeving op het terrein van wonen, milieu en ruimtelijke ordening.'
De hoofdpunten van het regeringsbeleid voor 2003 waren meer concreet. Opvallend was dat in het hoofdstuk over ruimtelijke ordening en milieu slechts eenmaal - terloops - het woord lawaai voorkwam, terwijl in het hoofdstuk over mobiliteit een apart paragraafje was gewijd aan geluid. Tot dan toe leverden de officiële stukken weinig houvast over waar het heen zou moeten gaan met het milieubeleid van het nieuwe Kabinet. Om over geluid nog maar te zwijgen. Dat terwijl juist op het beleidsterrein van geluid duidelijkheid gewenst was over het wel of niet doorgaan van de decentralisatieplannen (MIG).

MIG ja, MIG nee?
In augustus werd van VROM-zijde gemeld dat MIG voorlopig geen prioriteit krijgt. De implementatie van de EU-richtlijn voor omgevingslawaai krijgt voorrang. Over hoe verder met MIG zou eerst duidelijkheid verkregen moeten worden van de - inmiddels demissionaire - nieuwe bewindslieden.
Wie in het Strategisch Akkoord leest dat het Kabinet provincies en gemeenten ruimte en middelen wilde bieden om een versterkte rol te spelen bij eigen regionale gebiedsgerichte ontwikkeling dacht dat MIG wel zou passen in het nieuwe regeringsbeleid. Maar de twijfel sloeg toe toen minister Kamp tijdens een kennismakingsbijeenkomst meldde dat het schrappen van regels - een taakstelling van het Kabinet en dus ook voor VROM - niet zou mogen leiden tot nieuwe regels op lokaal niveau. Toen staatssecretaris Van Geel vervolgens aangaf dat hij meer met de Stad-en-Milieubenadering wilde gaan doen, leek het doek voor MIG te zijn gevallen. Van Geel's uitspraak was overigens begrijpelijk als je weet dat de Kamer enthousiast reageerde op de tussentijdse evaluatie van de Experimentenwet Stad en Milieu.
Welingelichte bronnen bij VROM bevestigden eind september de conclusie t.a.v. de toekomst van MIG. Het MIG-wetsontwerp van Pronk zou zeer waarschijnlijk niet in procedure worden genomen door het - toen nog zittende - Kabinet. Wel zou het gedachtegoed van MIG zo snel mogelijk langs andere wegen tot ontwikkeling moeten worden gebracht. Zo snel mogelijk betekende dan, nog deze regeringsperiode. De grote vraag was toen al of die periode lang genoeg zou zijn. Gelet op de aanhoudende perikelen in LPF-kring voorspelden sommigen immers een spoedige val van dit bijzondere Kabinet. Inmiddels is dat een feit. Dat betekent dat de onduidelijkheid omtrent het toekomstige geluidbeleid van de rijksoverheid nog wel even zal aanhouden. Waarschijnlijk zijn eerst weer de kiezers aan het woord. Daarna zullen onderhandelaars voor een nieuw te vormen Kabinet en de daarin op te nemen nieuwe bewindspersoon voor milieu hun koers - o.a. t.a.v. het onderwerp geluid - moeten bepalen.

ir. Jan Kuiper,
directeur NSG