Artikel
Gemeenten pakken verkeerslawaai niet aan
NSG wil rechter inschakelen
Delft, mei 2005 - Uit recent onderzoek van TNO en het RIVM blijkt dat 29% van de Nederlanders ernstige hinder ondervindt van lawaai door wegverkeer. Dus bijna één op de drie landgenoten wordt dagelijks geplaagd door langsdenderende vrachtwagens, personenauto's, motoren en bromscooters. Deze overlast is de afgelopen tien jaar toegenomen. Het is pijnlijk duidelijk dat de overheid faalt in haar wettelijke taak om geluidshinder te bestrijden. En ook, dat zij daar - in tegenstelling tot sommige slachtoffers - niet van wakker ligt. Er zijn wettelijke normen, maar de verschillende overheden slagen er niet in ze te handhaven.
De Nederlandse Stichting Geluidshinder (NSG) is daarom op zoek naar mensen die ernstige overlast ondervinden van (toegenomen) verkeerslawaai, nul op rekest kregen bij de overheid en bereid zijn hun situatie in een proefproces door de rechter te laten toetsen.
Wanhoopskreten
De NSG ontvangt geregeld wanhoopskreten van mensen wiens wooncomfort en levensvreugde worden vergald door overmatig verkeerslawaai. Het is de afgelopen jaren beduidend drukker geworden op de Nederlandse wegen. Dat geldt niet alleen voor de snelwegen, ook op de doorgaande routes in en langs steden en dorpen zijn de verkeersstromen aanzienlijk toegenomen. Soms is de verandering voor omwonenden nog groter door de komst van nieuwe woonwijken of industrieterreinen. Wanneer je jarenlang aan een stil laantje hebt gewoond, dat ineens wordt omgetoverd tot de toegangsweg van een gloednieuw bedrijvenpark, is het met de rust gedaan. Maar ook in drukke straten in binnensteden kan een wijziging in de verkeersinfrastructuur zorgen voor ontoelaatbare aantasting van de leefbaarheid.
'….Ik woon met mijn gezin aan een zogenaamde wijkontsluitingsweg, een straat van 6 meter breed met aan weerszijden huizen….Uit metingen blijkt dat per dag 8.800 voertuigen door de straat denderen. Sinds vorig jaar is een straat in de buurt afgesloten en wordt al het verkeer omgeleid door de onze. Bovendien is men aan een andere toegangsweg een rotonde aan het maken, hetgeen de verkeersstroom in onze straat nog vergroot. Ik schat dat nu meer dan 10.000 voertuigen dagelijks door onze straat rijden….'
De man die deze brandbrief naar de NSG schreef, heeft zijn best gedaan om de situatie in de straat te verbeteren. Het buurtcomité schreef de gemeente aan. Die erkende dat sprake is van overlast, zegde maatregelen toe, maar deed vervolgens niets. De gemeentelijke klachtencommissie, de ombudsman, de afdeling milieuzaken… overal vingen de bewoners bot: '…de gemeente houdt zich aan geen enkele afspraak en de overlast wordt alleen maar groter. Wij hebben toch ook rechten!!…'
Normen naleven
Er zijn inderdaad wettelijke regels die het verkeerslawaai binnen de perken moeten houden. In de Wet geluidhinder is vastgelegd dat bij de aanleg van een nieuwe weg of nieuwe woningen een zogeheten voorkeursgrenswaarde van 50 decibel moet worden gehanteerd. Van deze norm kan echter onder bepaalde voorwaarden worden afgeweken. De hogere waarde moet dan in een apart besluit worden vastgelegd.
Ook voor bestaande woningen geldt een maximaal toelaatbare waarde, afhankelijk van de situatie. Alles wat nu een hogere waarde heeft dan is vastgelegd, moet in principe worden aangepakt. In de zwaarst belaste situaties kunnen geluidsschermen worden geplaatst en/of geluidsarm asfalt worden gelegd. Als dat niet kan of onvoldoende effect heeft, wordt de geluidsisolatie van de gevels van de woningen verbeterd. In de praktijk gebeurt dat slechts mondjesmaat.
Is deze aanpak op zich al opmerkelijk, de werkelijkheid is nog erger. In veel gevallen is überhaupt geen sprake van handhaving. Het is voor de burger zeer moeilijk om de naleving van de wet ten aanzien van verkeerslawaai af te dwingen.
De goede niet te na gesproken, zien gemeenten de aanzwellende verkeersstromen en de pijnlijke gevolgen daarvan voor de burger vooral als een probleem van het rijk. Naleving van de norm is niet de taak van de gemeente, zeggen lokale overheden. En Den Haag?
Staatssecretaris Van Geel van Milieu gaf onlangs blijk van een opmerkelijke interpretatie: de wet is hierover niet helder, aldus de bewindsman, en dus kan men er geen rechten aan ontlenen.
Het is een feit dat de Wet geluidhinder niet voorziet in een duidelijke regeling hoe gehandeld moet worden bij overschrijding van de geldende geluidsnormen. Men spreekt wel van een 'handhavingsgat'. Ten aanzien van rijkswegen is het beleid om normoverschrijding toe te laten totdat een weg wordt gereconstrueerd. Rijkswaterstaat past die regel echter alleen toe wanneer er ooit een hogere dan de voorkeurswaarde is vastgelegd. Van provincies is geen formeel beleid bekend. Een groot aantal gemeenten doet niets, ook niet wanneer reconstructie van de infrastructuur aan de orde is.
Gerechtelijke procedure
Wat kunnen slachtoffers van verkeerslawaai doen wanneer de gemeente hun klachten niet serieus neemt? Een logische actie is het inschakelen van de plaatselijke politiek. In elk geval zal men om een onderzoek moeten vragen, zodat de normoverschrijding kan worden vastgesteld. Vervolgens zal men de gemeentelijke overheid moeten dwingen tot een besluit over het nemen van maatregelen en de termijn waarbinnen ze worden uitgevoerd. Wat als een reactie uitblijft of de gemeente besluit niet op te treden, zoals in veel gevallen gebeurt? Dan is het tijd voor een bezwaar- en beroepsprocedure. De NSG kan hierbij inhoudelijke, juridische en technische ondersteuning bieden, onder meer door op te treden als getuige-deskundige. Deze zogeheten administratieve procedure vergt geen hoge kosten of de inzet van advocaten.
Wetswijziging
Wanneer een overheid wettelijke regels vaststelt en die vervolgens zelf niet naleeft, is dat zorgelijk. Nog erger wordt het wanneer men - omdat de problematiek zich kennelijk lastig en alleen tegen aanzienlijke (sanerings)bedragen laat oplossen - van plan is om 'foute situaties' te legaliseren. In de nieuwe Wet geluidhinder, waarvan het voorstel naar de Tweede Kamer is gezonden, wordt voorgesteld om alleen nog voor toekomstige nieuwe situaties normoverschrijdingen aan te pakken. En dan nog alleen wanneer er ooit een hogere waarde is vastgelegd en reconstructie van de weg gaat plaatsvinden. In alle andere gevallen worden normoverschrijdingen toegestaan. Wordt dit wetsvoorstel aangenomen, dan dreigen zo'n 2,5 miljoen mensen (in ca. 1 miljoen woningen) daarvan de dupe te worden! Ook hiertegen mobiliseert de NSG het verzet als belangenbehartiger van de burger.
Het actief ondersteunen van maatschappelijke initiatieven die de strijd aangaan tegen geluidshinder behoort tot de kerntaken van de NSG. Wilt u meer weten over de Nederlandse Stichting Geluidshinder of over de mogelijkheid om verkeerslawaai in uw woonomgeving aan te pakken, kijk dan op deze website. U kunt ook contact met ons opnemen.
